San Gregorio de Miranda

Torre
Ubicada, andando a poco más de media hora de Lumbier, a mano derecha de la carretera de Domeño, sobre un promontorio próxima al río Salazar.
Parcialmente desaparecida, solamente quedan las ruinas de lo que fue una torre de vigilancia y control con edificios adosados a la misma. Está desprovista de cubierta, alcanza unos 11 metros de altura y se distinguen el hueco de una puerta, dos ventanas, además de cinco saeteras en el piso inferior y cuatro en el superior.
Actualmente en proceso de restauración, las excavaciones recientes (2021) han constatado la existencia de edificios adosados a la torre.
En el año 1834, fue escenario de un enfrentamiento de la I Guerra Carlista. La torre estaba destruida en la III Guerra Carlista (1872-1876)

Miranda
Despoblado de origen monástico. En el siglo XI perteneció al patrimonio de la Corona de Navarra, y era una iglesia llamada de San Román, dotada de muchas tierras y viñas, huerto y molino.
Donado en 1071 al presbítero García por Sancho de Peñalén, rey de Navarra; unos años después ese presbítero hace donación a San Salvador de Leire del Monasterio de San Román de Miranda.
En 1363 y 1366 Miranda figura como desolado, y en el Libro de Fuegos de 1428 se dice que “solía haber el Palacio e una otra casa”.
Adquirido por Lumbier en el S. XVI.

—–

Dorrea
Irunberritik hurbil dago (oinez, ordu erdira) , Domeñoko errepidearen eskuinaldean, Zaraitzu
ibaiaren ondoko muino baten gainean.
Partzialki desagertuta dago, eta zaintza eta kontrol dorre bat eta hari atxikitako eraikinak izan
zirenaren hondakinak baino ez dira geratzen. Estalkirik gabe dago, eta 11 metroko altuera du.
Honako elementuak bereiz daitezke: ate baten zuloa; bi leiho; bost gezi-leiho, beheko
solairuan; eta beste lau, goiko solairuan.
Gaur egun zaharberritze prozesuan dago, eta berriki egindako indusketek (2021) dorreari
atxikitako eraikinak daudela egiaztatu dute.
1834an, I. Karlistaldiaren garaian, gatazka eman zen bertan. Dorrea suntsituta zegoen III.
Karlistaldian (1872-1876).

Miranda
Jatorri monastikoko herri hustua. XI. mendean Nafarroako Koroaren ondarekoa izan zen, eta San Roman izeneko eliza bat zegoen bertan, lur eta mahasti ugariz, baratzeaz eta errotaz hornitua.
Nafarroako errege Antso de Peñalenek 1071n Gartzia abadeari dohaintzan eman zion; urte batzuk geroago, abade horrek Leireko San Salbatoreri Mirandako San Roman Monasterioa eman zion.
1363 eta 1366an Miranda hondatua bezala agertzen da, eta 1428ko Libro de Fuegos liburuan «jauregia eta beste etxe bat» zeudela esaten da. Irunberrik erosi zuen XVI. mendean.

← VOLVER AL MAPA